Απώλεια - Πένθος

Τι είναι η απώλεια και τι το πένθος

Απώλεια είναι οποιαδήποτε κατάσταση, πραγματική, δυνητική, ή που το άτομο αντιλήφθηκε,  κατά την οποία κάτι αγαπημένο ή κάτι πολύτιμο για εκείνο δεν είναι πλέον προσβάσιμο. Το πένθος είναι η φυσική απάντηση στην απώλεια. Είναι η συναισθηματική οδύνη που αισθανόμαστε όταν χάνουμε κάποιον ή κάτι από το οποίο αντλούσαμε ικανοποίηση. Αυτό που λείπει, προϋποθέτει πάντα την ύπαρξη, την συνάντηση και την δημιουργία «δεσμού» υπάρχει ένα συναισθηματικό «δέσιμο» που προηγήθηκε της απώλειας μια παρουσία που κατόπιν έγινε απουσία. Συχνά ο πόνος της απώλειας είναι τόσο αβάσταχτος που μπορεί και να νιώσουμε πολύ έντονα συναισθήματα όπως είναι το σοκ, ο θυμός, η ενοχή και η βαθιά θλίψη.

Η απώλεια ως πρόκληση για ανάπτυξη

 Όλοι και όλες καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με απώλειες, ο τρόπος που θα τις αντιμετωπίσουμε καθορίζει και την μετέπειτα εξέλιξή μας. Για να μεγαλώσουμε θα πρέπει να δεχτούμε το κενό, τον χώρο εκείνο που αφήνει αυτό που δεν είναι πια εκεί. Η απώλεια αποτελεί, λοιπόν, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, που έχουμε να αντιμετωπίσουμε όσο αναπτυσσόμαστε.

Είδη απώλειας 

Υπάρχουν διαφορετικά είδη απώλειας. Και αυτή μπορεί να πραγματοποιείται είτε σε πραγματικό είτε σε φαντασιακό επίπεδο. Έτσι μπορεί να αναφέρεται σε κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο όπως π.χ το θάνατο κάποιου αγαπημένου ή να αφορά την απώλεια μιας κατάστασης, όπως για παράδειγμα τη συνταξιοδότηση ή μιαν ασθένεια, κατά την οποία χάνουμε την εικόνα που είχαμε για τον εαυτό μας.

Συμπτώματα πένθους

Συχνά ο πόνος που απορρέει από μια απώλεια είναι τόσο δυνατός που μπορεί να επηρεάσει και την ποιότητα ζωής μας σε σημείο που να διαταράσσεται η ομαλή ροή της καθημερινότητάς μας. Συμπτώματα όπως διαταραχές ύπνου, υπερυπνία ή αϋπνία,  ληθαργικότητα, αίσθημα εγρήγορσης, απώλεια  ή αυξημένη όρεξη, κοινωνική απόσυρση, δυσκολίες συγκέντρωσης, κλάμα, ευερεθιστότητα, αίσθημα κόπωσης, κ.α είναι μερικές από τις φυσιολογικές εκδηλώσεις του πένθους. 

Τα στάδια του πένθους

Το πένθος αποτελεί μια ψυχική διεργασία κατά την οποία αυτός που έχασε κάποιον ή κάτι αγαπημένο προσπαθεί να αποδεχτεί και να μάθει να ζει με αυτό που δεν είναι πια εκεί. Το πένθος αποτελείται από στάδια μέχρι τελικά να το αποδεχτούμε. Τα πέντε βασικά στάδια του πένθους είναι τα εξής :

• το σόκ- άρνηση  «Όχι αποκλείεται να συμβαίνει αυτό σε εμένα» 
• ο θυμός «Γιατί να συμβεί αυτό σε μένα; Είναι άδικο!»
• η διαπραγμάτευση « Αν είχα κάνει κάτι διαφορετικά, μπορεί να μην είχε συμβεί αυτό»
• η βαθιά θλίψη « Νιώθω συντετριμμένος για να κάνω το οτιδήποτε»
• η αποδοχή «Η ζωή συνεχίζεται»

Υπάρχει και ένα έκτο στάδιο, στο οποίο δεν φτάνουν όλοι και όλες,  το νόημα. Σε αυτό το στάδιο το άτομο φτάνει να θυμάται αυτό που έχασε με περισσότερη αγάπη, παρά πόνο και βρίσκει το όφελος, αυτό που έχει να κερδίσει από την απώλεια. Τα στάδια του πένθους δεν είναι γραμμικά, δηλαδή δεν είναι απαραίτητο να διαδέχεται το ένα το άλλο με αυτή την σειρά, ούτε χρειάζεται όλοι όσοι θρηνούν να περάσουν όλα αυτά τα στάδια μέχρι τελικά να αποδεχτούν την απώλεια. Ο καθένας και η καθεμία έχει τον δικό του μοναδικό τρόπο να θρηνεί και να επεξεργάζεται το πένθος του, τα οποία είναι απολύτως σεβαστά. 

Ψυχοθεραπεία για το πένθος

Το πένθος, λοιπόν, είναι σαν μια πληγή, είναι ένας ψυχικός τραυματισμός, που όπως οι φυσικές πληγές, έτσι και αυτό περνάει από στάδια και χρειάζεται χρόνο προκειμένου να επουλωθεί. Ορισμένες φορές η απώλεια μπορεί να είναι τόσο οδυνηρή που να δυσκολευόμαστε να ανταπεξέλθουμε σε αυτήν και χρειαζόμαστε την υποστήριξη  τόσο της οικογένειας, όσο και των φίλων μας. Μερικές φορές, όμως αυτή δεν είναι αρκετή και ίσως να χρειαστούμε την βοήθεια κάποιου ειδικού. Η ψυχοθεραπεία προσφέρει αυτόν τον ασφαλή ψυχικό τόπο, προκειμένου να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε την απώλεια και να μάθουμε να ζούμε με αυτήν. Μέσα από την ψυχοθεραπεία, μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε και να εκφράζουμε τα βαθύτερα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, δίνοντας ένα νέο νόημα σε αυτήν την τόσο επώδυνη ψυχική εμπειρία.