«Tα παιδιά είναι ταξιδιώτες που φτάνουν σε μια ξένη χώρα για την οποία δεν γνωρίζουν τίποτα »
John Locke
Η εφηβεία μια περίοδος αλλαγών
Η εφηβεία αποτελεί μια θυελλώδη περίοδο αλλαγών τόσο σε βιολογικό όσο και ψυχολογικό επίπεδο, μια περίοδος κρίσης και αυτονόμησης. Ο έφηβος και η έφηβη καλούνται να διαχειριστούν αυτές τις αλλαγές και να δημιουργήσουν μια δική τους ξεχωριστή ταυτότητα.
H πορεία της αυτονόμησης
Πρόκειται, λοιπόν, για μια διεργασία ανακάλυψης του εαυτού, η οποία αρκετά συχνά είναι αρκετά επώδυνη και εμπεριέχει πολλές συγκρούσεις, τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές. Η εφηβεία αποτελεί την ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την ενήλικη ζωή, ο έφηβος και η έφηβη δεν είναι ακόμα ενήλικες, όμως δεν είναι και παιδία, υπάρχει ένας εν δυνάμει ενήλικος εαυτός υπό κατασκευή και υπό διαμόρφωση. Οι έφηβοι και οι έφηβες θα προσπαθήσουν, λοιπόν, να αυτονομηθούν και να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στο πεδίο της ζωής αμφισβητώντας τα γονεϊκά πρότυπα. Αυτή η τάση για αυτονόμηση δημιουργεί συχνά ανησυχία στους γονείς, οι οποίοι μπορεί να λειτουργήσουν υπερπροστατευτικά για τα παιδιά τους, τα οποία βλέπουν την συμπεριφορά των γονιών τους σαν μια απόπειρα να ελέγξουν την ζωή τους.
Tο αίτημα
Έχοντας δουλέψει θεραπευτικά με έφηβους και έφηβες, ως ψυχολόγος σε ΕΠΑΛ, χτυπήσαν την πόρτα μου πολλοί μαθητές και πολλές μαθήτριες, οι οποίοι αντιμετώπιζαν δυσκολίες σε αυτό το ταξίδι της αυτονόμησης. Θέλοντας να αναλάβουν τα ηνία της ζωής τους και της προσωπικής τους ανάπτυξης, διαμόρφωναν ένα πραγματικό αίτημα θεραπευτικής εργασίας τόσο με τον ίδιο τους τον εαυτό, όσο και με τις σχέσεις τους, προκειμένου να μπορέσουν να απολαύσουν αυτήν την δύσκολη μεν, πολύ ενδιαφέρουσα δε, εξελικτική περίοδο που ονομάζεται εφηβεία.
H αντίσταση στην θεραπεία
Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι η ψυχοθεραπεία εφήβων αποτελεί ένα αρκετά απαιτητικό πεδίο. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι έφηβοι και οι έφηβες αρνούνται την θεραπεία, και αντιστέκονται σε αυτήν όπως χαρακτηριστικά λέμε στην ψυχολογία. Συχνά λοιπόν το αίτημα για θεραπεία δεν είναι του ίδιου του εφήβου αλλά των γονιών του, οι οποίοι αγωνιούν για το παιδί τους. Τις περισσότερες φορές η αντίσταση αυτή κάμπτεται μέσα από τον διάλογο και την δημιουργία ενός ζεστού θεραπευτικού τόπου, όπου οι έφηβοι και οι έφηβες έχουν την ευκαιρία να διαπραγματευτούν όλα αυτές τις αλλαγές που τους απασχολούν. Όταν, όμως, δεν είναι εφικτό να δουλέψουμε θεραπευτικά μαζί τους η συμβουλευτική γονέων ή η θεραπεία οικογένειας αποτελούν την καλύτερη λύση.